Bệnh viện là loại công trình kiến trúc đặc biệt, đa năng, có đặc thù chuyên ngành. Trước đây, do thiếu kiến thức, kinh nghiệm, không được đào tạo chuyên ngành nên công tác thiết kế bệnh viện nói chung còn rất nhiều bất cập. Nhưng ngày nay thì khác, theo các chuyên gia, thiết kế bệnh viện xanh, có chất lượng như khu nghỉ dưỡng đang là xu thế.

Chưa tối ưu cho việc triển khai ứng dụng công nghệ

Phân tích thực tế công tác thiết kế, xây dựng các bệnh viện của Việt Nam hiện nay, PGS.TS Nguyễn Khắc Sinh (nguyên trưởng phòng Đào tạo trường Đại học Kiến trúc Hà Nội) cho rằng đang tồn tại nhiều bất cập. Hầu hết các bệnh viện có giải pháp bố cục mặt bằng phân tán hoặc hỗn hợp nên có nhiều bất lợi. Dây chuyền sử dụng chưa tuân thủ các yêu cầu đặc thù chuyên ngành, chưa cập nhật các quy trình khám chữa hiện đại. Cơ cấu khoa phòng, chỉ tiêu diện tích chưa hợp lý, không gian chức năng vừa thừa, vừa thiếu, kém linh hoạt. Điều kiện an toàn, vệ sinh và chất lượng vật liệu hoàn thiện thấp. Đặc biệt, các bệnh viện không có không gian y học thảm họa cũng như khu dự trữ phát triển.

Cũng theo PGS.TS Nguyễn Khắc Sinh, hệ thống tiêu chuẩn thiết kế bệnh viện tuy đã được sửa đổi và cập nhật, cơ bản bảo đảm các bênh viện có thể hoàn thành tốt các chức năng nhiệm vụ đã được ngành Y tế quy định. Nhưng trên thực tế, có thể thấy bộ khung tiêu chuẩn hiện hành vẫn chưa đáp ứng được một cách tối ưu các yêu cầu đó. Nhiều nội dung được quy định khá chung chung, chỉ mang tính nguyên lý hoặc giới thiệu sơ lược mà thiếu tính định lượng.

Ngoài ra, ông Sinh cũng cho rằng vấn đề xuất đầu tư được quy định cho nhóm các công trình y tế cũng cần phải xem xét vì ngày càng đang xa rời thực tế.

Trong khi đó, theo đánh giá của các chuyên gia, trong 7 yếu tố cấu thành chất lượng chăm sóc sức khỏe thì có tới 5 yếu tố chịu tác động của không gian kiến trúc. Do vậy, cần phải có những giải pháp tổ chức không gian kiến trúc bệnh viện mới, đáp ứng yêu cầu của công nghệ y tế hiện đại.

Không gian kiến trúc bệnh viện cũng phải thay đổi theo công nghệ

Trên thực tế, sự phát triển liên tục của công nghệ khám và chữa bệnh đang dẫn đến những thay đổi về quy trình khám, chữa bệnh, thay đổi về cơ cấu, diện tích và dây chuyện hoạt động của các đơn vị chức năng trong bệnh viện. Điều này đòi hỏi không gian kiến trúc cũng phải thay đổi để phù hợp.

Theo PGS.TS.KTS Lê Quân – Hiệu trưởng Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội, về quy hoạch tổng mặt bằng, dây chuyền tổng thể phải đáp ứng quy trình khám chữa bệnh mới, tạo điều kiện cho việc phân luồng sớm các nhóm đối tượng. Bố cục hợp khối với tỷ trọng nén cao nhưng vẫn phải bảo đảm yêu cầu thông thoáng và cách ly. Thiết kế bệnh viện phải có không gian dự phòng cho ứng phó với thảm họa và dự trù tính đến nhu cầu tăng quy mô giường bệnh mà không làm mất cân bằng tổng thể. Kiến trúc cảnh quan đẹp, gia tăng các hiệu ứng tích cực đến tâm sinh lý của người sử dụng .

Về tổ chức không gian kiến trúc các đơn vị chức năng, PGS Lê Quân cho rằng: Phải bảo đảm yếu tố độc lập, khép kín, đáp ứng quy trình của công nghệ với sự hỗ trợ triệt để của các trang thiết bị y tế hiện đại. Cơ cấu và diện tích các không gian chức năng phải đầy đủ, hợp lý, tinh gọn. Các giải pháp kiến trúc kiến tạo không gian như bao che, chia ngăn… phải linh hoạt, đáp ứng các yêu cầu đặc thù của từng bộ phận.

KTS Lê Quân lưu ý: Các giải pháp kiến trúc ngoại thất và cảnh quan, giải pháp về an toàn bức xạ, chống can nhiễu đối với tường, trần, sàn cũng như các giải pháp sử dụng năng lượng hiệu quả cần phải đưa vào thiết kế bệnh viện.

Còn theo đại diện của Viện Quy hoạch và Kiến trúc đô thị trường Đại học Xây dựng, thiết kế bệnh viện xanh, có chất lượng cao như những khu nghỉ dưỡng đang là xu hướng hiện nay. Ngoài bảo đảm các chức năng, dây chuyền hợp lý, việc tạo dựng một môi trường khám – chữa thân thiện, góp phần quan trọng thúc đẩy hiệu quả phục hồi cho người bệnh.

Theo vị này, cần nghiên cứu yếu tố môi trường, điều kiện tự nhiên, cải thiện môi trường kiến trúc bệnh viện, cơ sở y tế trên cơ sở sử dụng công nghệ – kỹ thuật tiên tiến nhưng tiết kiệm, hiệu quả. Thiết kế kiến trúc cần nghiên cứu các yếu tố tâm lý để đề xuất các phương án hợp lý, giảm tối đa các tác động dễn đến sự căng thẳng trong môi trường y tế. Còn theo PGS Nguyễn Khắc Sinh, để tổ chức không gian kiến trúc bệnh viện đáp ứng được các yêu cầu của công nghệ y tế hiện đại cần có lời giải phù hợp, dựa trên một số nguyên tắc cơ bản như hợp khối, tinh gọn để bảo đảm mối liên hệ tác nghiệp thuận tiện, giảm thiểu quãng đường và thời gian di chuyển. Linh hoạt trong tổ chức không gian để tương thích với công nghệ y tế hiện tại, chủ động tiên lượng những thay đổi và cho phép khả biến cơ cấu, diện tích các không gian chức năng. Cơ cấu đủ không gian chức năng và diện tích cho mọi đối tượng. Tinh gọn không gian cũ và dự phòng không gian phát sinh.

(Theo Báo Xây dựng)